QR03 (6)
De 'Houten Huizen' van architect Jaco Woltjer aan de overkant van de fortgracht, herinneren nog aan de Kringenwet die in het schootsveld rondom de vestingswerken ooit van kracht was.
In een gebied tot 1000 meter vanaf het fort mocht geen permanente bebouwing plaatsvinden. Houten structuren werden afgebrand bij een oorlogdreiging, om het schootsveld vanaf het fort vrij te maken.
Doordat de Kringenwet lange tijd van kracht was, is dit gebied minder beinvloedt door de verstedelijking van het landschap daarbuiten. Verschillende plantensoorten zijn uit het verstedelijkte gebied verdwenen, maar vestigden zich op de stellingswerken. Tijdens een onderzoek naar eetbare en bruikbare gewassen op het fortterrein, werd onder andere de Wilde Wortel ontdekt.
Onze sappige oranje wortel stamt er vanaf, maar de Wilde Wortel is wit, droog en houtachtig. Volgroeid kan de tweejarige plant bijna een meter hoog worden. In de zomer en het najaar zitten er witte schermbloemen aan die bijna zo groot zijn als een handpalm. De Wilde Wortel is eenvoudig te herkennen aan een centraal zwart-paars bloempje. De plant is rijk aan caroteen en vitamines.
In de geneeskunde werd de wortel, vers geraspt of als sap, vooral gebruikt bij een tekort aan vitamine A. Regelmatig wortel eten werkt vaatverwijdend en is goed voor het hart. Bovendien verhoogt het de aanmaak van rode bloedlichaampjes. Daarnaast is wortel goed voor de afweer en krijgen haar en nagels er een gezonde glans van. Wortelcrèmes en lotions zijn weefselverjongend en helpen bij huidontstekingen.
In het kader van de zelfvoorziening, waartoe men in de historie van de Stelling van Amsterdam genoodzaakt was in tijden van beleg, werden door onderzoekers zo'n veertig soorten in kaart gebracht die tegenwoordig op het terrein van het Kunstfort groeien, en die bruikbaar of eetbaar zijn. De soorten, waaronder de Wilde Tijm, zijn allen opgenomen in het Kunstfort Herbarium.
Het kruid Herderstasje komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied, maar heeft zich overal verspreid. Herderstasjes zijn echte pioniersplanten, die echter verdwijnen zodra de grond in cultuur is gebracht.
De historische Kringenwet bepaalde ooit, dat men in de stroken van 300, 600 en 1000 meter rondom de de Stelling van Amsterdam geen of slechts beperkt bebouwing mocht plaatsen, om het schootsveld vrij te houden. Dit gebied is daardoor lange tijd niet geraakt door landschapsveranderingen.
De beplanting op en rond de forten van de Stelling van Amsterdam had in de geschiedenis een belangrijke functie in de verdediging van de vestingwerken.
Behalve bomen en planten die in de historie werden gebruikt voor de verdediging van het Fort bij Vijfhuizen, groeien op het fortterrein ook allerlei bloemen en planten die eetbaar zijn en/of een heilzame werking hebben. Zo is de natuur rondom de fortgebouwen een levend herbarium voor soorten die wij in onze hedendaagse keuken vaak vergeten zijn.
