Deze peilbalk geeft aan hoe ver onder NAP de waterstand in de Fortgracht is. Aan de hoogte van de balk kunt u zien dat het maaiveld van het fort ongeveer op NAP, en dus hoger ligt dan de Haarlemmermeerpolder zelf.

De Stelling van Amsterdam beschermde de hoofdstad in geval van belegering, door gebieden buiten de Stelling onder water te zetten (inunderen). Het fort bij Vijfhuizen beschermde een deel van het land dat niet onder water gezet kon worden, en daarom een kwetsbaar punt vormde.

Maar ook een eventuele bestorming van het fort zelf kon extra worden bemoeilijkt door gebruik van water. Het water in de fortgracht kon ter bescherming nog een meter hoger worden gezet dan dat het peil nu is. De oorspronkelijke brugverbinding naar het fort moest daarom wat hoger liggen en bovendien een grotere afstand overspannen dan het nu doet.

Op de bovenstaande afbeelding is in rood de historische waterloop gemarkeerd. Water werd destijds aan de noordkant via een hevel de fortgracht ingelaten, vanuit de aangrenzende Ringvaart. Overloop van water kon wegstromen aan de zuidkant van het fort, in het Voorkanaal dat langs de Geniedijk loopt.

In de huidige situatie krijgt de fortgracht het water via een pomp uit het gemaal Willem I. Verbindingen door de tussendijk van het fort, zorgen dat het water rondom het fort hetzelfde peil heeft.